Hoe wordt kerst in Tanzania gevierd?
Altijd bijzonder om Kerst in Tanzania te vieren. Stralend weer en geen sneeuw. De arrenslee zou hier heel moeilijk vooruit komen. Toch wordt het feest, in elk geval door de christenen, groots gevierd. Een beetje op z’n Amerikaans. Met veel cadeau’s en wat betreft de versieringen: hoe meer kitsch hoe beter.
Vrede op aarde. De toverwoorden van het kerstfeest. Maar helaas wordt het begrip vrede op veel plekken in de wereld geweld aan gedaan. Ook het Afrikaanse continent kent talloze brandhaarden. Tanzania vormt hierop een gunstige uitzondering. Het land leeft al sinds 1961, ruimschoots meer dan een halve eeuw, in vrede. Door heel veel Tanzanianen wordt dit nog steeds als een verdienste gezien van Julius Nyerere.
Julius Nyerere
Tanzania werd in 1961 zelfstandig onder leiding van de eerste president Nyerere. Hij wordt gezien als de grootste held in de nationale geschiedenis. Nyerere wist van 120 verschillende stammen een eenheid te smeden en maakte het land zo tot de stabiele factor die het tot op de dag van vandaag in Afrika is. Nog steeds hangen er in openbare gebouwen in Tanzania twee portretten. Een van de huidige president John Mangufuli en een van Julius Nyerere. Naar hem is ook het nationale airport in Dar Es Salaam genoemd. Nyerere realiseerde deze eenwording niet met harde hand, maar met een vredesboodschap. Hij was een liefdevolle man en bovendien een devoot katholiek. Is er een beter symbool voor het kerstverhaal denkbaar?
Ondanks dat Nyerere en latere presidenten overwegend katholiek waren, is er in Tanzania ruimte voor alle godsdiensten. Ongeveer een derde van de bevolking is Christen, een derde is Moslim en nog eens een derde is aanhanger van een lokale religie. Binnen de Christelijke kerk zijn veel verschillende stromingen. Maar men doet daar over het algemeen niet moeilijk over, en mensen bezoeken net zo makkelijk verschillende kerken van verschillende richtingen.
Eén groot feest met kerst in Tanzania
Een kerstmis in een Tanzaniaanse katholieke kerk is één groot feest. Naast de religieuze verhalen en gebeden is er veel ruimte voor gospel. De gehele kerk zingt en er zijn grote trommels waarop zowel met de hand als met grote stokken dwingende, vaak bijna hallucinerende ritmes worden gespeeld. Stil staan is daarbij onmogelijk. Iedereen danst en zingt. De boodschap is er altijd een van blijdschap en dankbaarheid.
Na afloop van de mis waarbij iedereen iedereen een hand geeft, volgt het volgende ritueel: de toespraken van notabelen, speciale gasten of andere belangrijke personen. Eveneens traditioneel daarbij is een microfoon met een matige tot slechte geluidskwaliteit waardoor minimaal de helft van het gesproken woord verloren gaat. Dit wordt echter door niemand als een probleem ervaren en na iedere speech, hoe kort of onverstaanbaar ook, volgt een klaterend applaus. Het speechen gaat volgens het principe laatste spreker nodigt de volgende spreker uit.
Ook ik was ooit de sigaar en werd toen plotsklaps behoorlijk zenuwachtig. Spreken voor een volle kerk is nu eenmaal iets anders dan het organiseren van safaris, de specialiteit van Makasa. Toen ik mij eenmaal realiseerde dat de boodschap inhoudelijk niet verder hoefde te gaan dan het uitvoerig bedanken voor het feit dat ik aanwezig mocht zijn, bracht ik het toch tot een goed einde. Waarna ook voor mij het bevrijdende applaus klonk. Als afsluiting van dit eerste gedeelte van de kerstviering volgt er vaak een uitgebreide kerstlunch. Het glas wijn dat ik daarbij kreeg, voelde als een welkome beloning voor mijn ‘kerstspeech’.
De bus als altaar
Behalve in de kerk komt de religieuze beleving van de Tanzanianen nergens zo expliciet tot uiting als op de bussen en dala dala’s (mini busjes). De beschilderingen en decoratieve beletteringen waarin Jezus, de Heer of Mohammed de Profeet, worden geëerd, overtreffen elkaar in vindingrijkheid en kitcherigheid. Tijdens de kerstdagen worden de dashboards ook nog eens ingericht als mini altaar. Voor wie het leuk vindt om deze staaltjes van creativiteit eens van dichtbij te bekijken, is een bezoek aan het plaatselijke busstation absoluut de moeite waard.
Vrede op aarde!
Een prachtig kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar!
Wil je ook kerst in Tanzania vieren? Neem dat contact met ons op voor de mogelijkheden.
