Een ontmoeting met The Big Five

Mijn persoonlijke Big Five is:

1. ‘s Ochtends met zonsopgang een gamedrive maken
2. Met een klein vliegtuigje landen midden in de Serengeti
3. Heerlijk lunchen met een gebakken visje op het strand van Zanzibar
4. De top van de Kilimanjaro bereiken terwijl de sneeuw om je hoofd tolt
5. Een sundowner drinken in een mooie lodge na weer een enerverende dag

Onzin natuurlijk. Maar wat is de Big Five eigenlijk wel? In elk geval een van de meest gehoorde termen in de safariwereld. Het is de verzamelnaam voor de volgende vijf dieren:

1. De leeuw. De koning der dieren
2. De olifant. Het grootste landdier ter wereld
3. De buffel. De gevaarlijkste van de vijf
4. De neushoorn. De meest met uitsterven bedreigde
5. Het luipaard. Het moeilijkst te spotten van de vijf

De term Big Five heeft, je zou het niet zeggen, niet zo zeer met de grootte van de dieren te maken. Een aantal van hen is weliswaar kolossaal, maar een luipaard is bijvoorbeeld veel kleiner dan een giraffe en deze laatste behoort niet tot het illustere gezelschap van De Grote Vijf.

Van oorsprong is de Big Five een jagersterm. Het is een erenaam voor de vijf dieren op het Afrikaanse continent die het gevaarlijkst zijn om op te jagen. Wat deze dieren gemeen hebben is dat ze de aanval kiezen als ze zich bedreigd voelen en vooral als ze zijn aangeschoten. Dit in tegenstelling tot andere dieren die in zo’n geval proberen te vluchten.

Gelukkig is het tegenwoordig niet meer de bedoeling dat er op deze dieren gejaagd wordt. Mensen zijn over het algemeen gewapend met een camera en niet meer met een geweer. De oorspronkelijke betekenis van de term is naar de achtergrond verdwenen en men beschouwt de Big Five nu als de vijf dieren die je gezien moet hebben als je naar Afrika gaat.

Olifant

De olifant is een welhaast pre-historisch dier, vooral door zijn enorme afmetingen. De Afrikaanse olifant weegt bij de geboorte al meer dan honderd kilo en kan uiteindelijk wel zesduizend kilo worden en bijna vier meter hoog. De olifant is zo zwaar dat hij staande moet slapen en niet over de kleinste hindernis heen kan springen. Olifanten zijn vreedzaam, maar als ze zich bedreigd voelen, kunnen ze op hun aanvaller afstormen waarbij ze hun enorme oren wijd uitspreiden. Deze oren zijn trouwens heel bijzonder, want de olifant zweet via zijn oren. Onderaan zijn slurf heeft hij twee beweeglijke ‘vingers’ waarmee hij net zoveel kan als een mens met tien vingers. De slagtanden zijn van ivoor. Of de olifant daar blij mee moet zijn, is zeer de vraag, want duizenden olifanten hebben op gruwelijke wijze het leven moeten laten als gevolg van de jacht op dit ivoor. De menselijke hebzucht kent geen grenzen. Gelukkig zijn er in Tanzania nog zeer veel prachtige olifanten in de vrije natuur te zien. Als u op safari gaat, zie je ze gegarandeerd.

Neushoorn

De neushoorn is het op een na grootste dier dat op het land leeft en doet nog denken aan de dinosauriërs. Ondanks hun enorme gewicht van soms wel drieduizend kilo, kunnen ze zo hard lopen als een paard. Ze leven in familiegroepen van drie of vier dieren die op hun gemak over de savannen trekken op zoek naar gras. De Aziatische neushoorn heeft één hoorn, de Afrikaanse neushoorn heeft er twee. Deze kunnen wel anderhalve meter lang worden. Hoewel de hoorns niet van ivoor zijn gemaakt, maar van hetzelfde materiaal als onze nagels, zijn ze door stropers net zo gewild. Er worden niet alleen allerlei voorwerpen van gemaakt, maar ook medicijnen. Hierdoor is de neushoorn bijna uitgeroeid. Gelukkig groeit de populatie nu weer enigszins. Als je naar Tanzania komt, is de kans dat je ze ziet reëel maar beslist niet honderd procent.

Leeuw

De leeuw is de enige katachtige die in een groep leeft en jaagt. Het mannetje is met zijn mooie manen de echte macho van zijn troep. Hij kan verschrikkelijk hard brullen en dat zul je met name ‘s nachts ook wel eens horen als je op safari gaat. Eigenlijk zijn leeuwen luilakken die bijna twintig uur per dag slapen en rusten. Ondanks hun trotse en stoere uitstraling zijn het feministische dieren. De baas van de troep is altijd een vrouw. De leeuwinnen zijn ook degenen die op jacht gaan en die voor de kleintjes zorgen. De welpjes zijn schattig om te zien en leven de eerste drie maanden alleen bij hun moeder, weg van de rest van de troep. Als ze drie jaar oud zijn, worden de jonge mannetjes verjaagd door het dominante mannetje. Dan proberen ze de plaats in te nemen van het dominante mannetje van een andere troep leeuwen. Een harde leerschool op weg naar volwassenheid. In Tanzania leven zeer veel leeuwen. Een ontmoeting op veilige afstand ligt voor de hand.

Luipaard

De luipaard is een echte acrobaat. Hij brengt het grootste deel van zijn tijd door in bomen, waar hij uitkijkt over zijn territorium dat soms wel honderd vierkante kilometer groot is. Als het avond wordt, verlaat hij zijn boom om te gaan jagen. Op het menu staan onder andere gazellen en bavianen. Hij heeft weinig vijanden: alleen leeuwen, hyena’s en grote bavianen durven hem aan te vallen. En de mens, die op hem jaagt om zijn pels. Maar gelukkig wordt dat in steeds bredere kring gezien als een misdaad. Als het vrouwtje klaar is om te paren, scheidt ze een speciale urine uit om de mannetjes aan te trekken. Natuurlijk leidt dat tot een felle strijd, waarbij er maar één kan winnen. Vier maanden later werpt het vrouwtje haar jongen. Zoals bij zo veel dieren zijn één ouder gezinnen heel gewoon. Luipaarden zijn lastig te spotten. Je Makasa gids heeft hiervoor een getraind oog. Maar het zien van een luipaard blijft bijzonder en sensationeel.

Buffel

De buffel is een zogenaamde holhoornige. Het mannetje kan wel achthonderd kilo wegen. Ze leven in kuddes van honderden dieren. Buffels komen zeer veel voor. Ze doen niets liever dan grazen en als het even kan lekker door de modder rollen. De buffel is een van de gevaarlijkste dieren. Zijn grote gekromde hoorns zijn heel indrukwekkend. Bij sommige grote mannetjes hebben ze een spanwijdte van meer dan een meter. Bovendien aarzelen ze niet om ze te gebruiken, buffels doden meer jagers dan welk ander dier in Afrika dan ook. Ondanks herhaalde pogingen is het de mens nooit gelukt om buffels te temmen. Zelfs niet door ze te kruisen met andere runderen. Behalve de mens heeft de buffel eigenlijk geen vijanden.

Big Five? Big Hit!

Zo is de Big Five de Big Hit van het ontluikende Tanzaniaanse toerisme. Je vindt ze op stickers, op t-shirts en op caps. Daarnaast zijn er in de souvenirshops allerlei varianten: the small five, the ugly five, the shy five… alles mag.

Ben je in de stemming gekomen en wil je ook de Big Five zien? Op deze pagina  kan je een reisprogramma downloaden  waarin meerdere Nationale Parken zijn opgenomen waar jij de Big Five kan ontmoeten. Reis je met ons mee?