De Olduvaikloof | Olduvai Gorge in Tanzania

Via de rand van de Ngorongoro krater kronkelt de weg naar de Serengeti door glooiende grasgebieden en acaciabossen langs de westelijke helling van de vulkaan naar beneden. We zien een mengeling van giraffen, antilopen en Maasai-vee. Ongeveer 30 km van de krater leidt een smalle weg rechts naar de Olduvaikloof. Het gebied dankt zijn naam aan de stekelige, wilde sisalplanten die de Maasai oldupai noemen.

De Olduvaikloof in Tanzania

Op de plek van de kloof, die ongeveer 90 m diep is, lag ooit een meer. In de loop der jaren is het overdekt met dikke lagen vulkanische as, waardoor overblijfselen uit de vroegste geschiedenis van de mensheid bewaard zijn gebleven. Seismische activiteit deed de aarde zo’n 100.000 jaar geleden splijten, waardoor de kloof ontstond en zijn schatten blootlegde. Deze werden ontdekt door de Duitse professor Katwinkle terwijl hij vlinders aan het vangen was. Hij leidde een kleine opgraving in 1913. Katwinkle bracht de botten naar een museum in Duitsland waar de vondsten de aandacht trokken van Louis en Mary Leakey. Gefascineerd als zij waren besloten zij in Tanzania op verder onderzoek uit te gaan waar zij in 1931 arriveerden.

Het staat buiten kijf dat op dit moment een groot aantal van de belangrijke ontdekkingen waarop wij onze kennis van onze vroegste voorouders baseren, zijn toe te schrijven aan de Leakey’s. Zij hadden in de Olduvaikloof de leiding over belangrijke opgravingen. De Olduvaikloof kan misschien wel meer dan welke andere plaats ter wereld aanspraak maken op de aanduiding Hof van Eden. Hetzij omdat de mensheid hier daadwerkelijk is ontstaan, hetzij simpelweg omdat de kloof zijn fossiele grondlagen heeft blootgelegd voor de moderne wetenschap.

De familie Leakey

Louis Leakey werd in 1903 in Kenia geboren en studeerde in de jaren twintig antropologie en archeologie in Cambridge. Daarna keerde hij terug naar Oost-Afrika om opgravingen te verrichten in verschillende gebieden. Zijn eerste grote opgraving was in de Olduvaikloof in 1931.

In 1933 ontmoette hij Mary Nicol, een Engelse wetenschappelijke illustratrice en dochter van een populaire landschapsschilder. Mary had een groot deel van haar jeugd in de Dordogne doorgebracht en was gefascineerd geraakt door de rijke prehistorie van het gebied. Ze volgde een aantal cursussen aan de universiteit, studeerde nooit af, maar werd in haar latere leven overstelpt met eredoctoraten. De twee trouwde in 1936 en samen begonnen ze een serieuze studie naar de Olduvaikloof met als resultaat een reeks ontdekkingen die de geschiedenis van de mensheid compleet herschreven.

Mary’s eerste grote ontdekking was de fossiele schedel van de uitgestorven primaat Proconsul in 1948. In 1959 ontdekte ze Australopithecus boisei met wie het echtpaar internationaal bekend werd. In 1964 gaf Louis leiding aan het team dat Homo habilis ontdekte. In 1972 overleed de inmiddels wereldberoemde Louis in Engeland op 69-jarige leeftijd.

Een voetafdruk van 3,6 miljoen jaar oud

Al die tijd bleef Mary, die algemeen als de betere wetenschapper wordt beschouwd, in de schaduw van haar man en werkte rustig aan de opgravingen in de Olduvaikloof en de omliggende archeologische plekken. Omdat hun drie kinderen inmiddels volwassen waren geworden en haar huwelijk scheuren vertoonde vanwege de velen reizen van rokkenjager Louis, werkte Mary in de jaren zestig bijna fulltime in de Olduvaikloof en ging er uiteindelijk wonen. In 1976 ontdekte ze de 3,6 miljoen jaar oude Laetoli-voetafdrukken. De ultieme kroon op haar werk. Mary overleed in 1996 in Nairobi, 83 jaar oud.

Het Olduvai Gorge Museum

Het Olduvai Gorge museum ligt op 3 km van de weg. Replica’s van de voetafdrukken zijn maar een onderdeel van de prachtige collectie in het uitstekende documentatiecentrum en museum. Hoewel alle menselijke resten duplicaten zijn (de originelen zijn in het Nairobi Museum in Kenya), zijn de toelichtingen fascinerend. Verder zijn hier nog talloze dierlijke overblijfselen, veelal van reeds lang uitgestorven soorten zoals de dwerggiraffe. Je kan een bezoek brengen aan het museum van Olduvai Gorge in Tanzania. Je kan dit inplannen op de dag dat je van Karatu of de Ngorongoro Krater naar Serengeti rijdt of de dag dat je Serengeti uit gaat. Een bezoek duurt ongeveer 1-2 uur en kost rond de $35,- per persoon.

Of je het museum nu bezoekt of niet, de aanwezigheid op deze bijzondere plek roept bijzondere gevoelens op die nog lang kunnen blijven hangen. En net als ze verdwenen zijn, steken ze de kop weer op als je zo’n prehistorische neushoorn ziet op jouw safari.

Bron:

Bij het schrijven van dit blog is dankbaar en royaal gebruik gemaakt van Insight Guide Tanzania & Zanzibar, Uitgeverij Cambium BV, Zeewolde.